Luk 12 | DOB | STEP | Pwalu sinabwa wawasae sideli egogonama ga siegigigila, ta Yesu 'iona nugana 'ina tononoyao 'ediya, 'igwae, “Wada 'ita'i'isimi ta Palisiyao 'idi guinuwa kabokabo geya'abo waguiguinuwedi, manuna 'idi guinuwa 'atuwa nadigega pwalawa 'ana 'ebe gieseseya. 'Ebe gieseseya nina 'abo to'ase nadigega gidalina 'iabe 'igiesinabwa,

Luke 12

Guguya

(Madiu 10:26-31)

1 Pwalu sinabwa wawasae sideli egogonama ga siegigigila, ta Yesu 'iona nugana 'ina tononoyao 'ediya, 'igwae, “Wada 'ita'i'isimi ta Palisiyao 'idi guinuwa kabokabo geya'abo waguiguinuwedi, manuna 'idi guinuwa 'atuwa nadigega pwalawa 'ana 'ebe gieseseya. 'Ebe gieseseya nina 'abo to'ase nadigega gidalina 'iabe 'igiesinabwa, 2 ta yage nidi kwaikwaiyidi ma'etamo Yaubada 'igieapwesedi be sida matana'i. 3 Ta wate to'ase guguyoi 'ena waonaena 'iabe 'asiyata 'ediya tomota sinono. Ta to'ase nai manuna wae'awa sayasaya anuwa solanaya 'iabe tomota maibo'adi 'ediya sisimana apwesedi.

4 “Ta gosegwao yaemataluwemi, taudi bwalami siloeloemwawasi, geya'abo wamatamatautedi, manuna taudi oomi namo sawesawenaya be siloemwawasi ta yaluyaluwami geya'abo. 5 Ta esiya Yaubada wada mataute, manuna tauna ma ina loina be 'iloemwawasa nuganemi, ta muliyega 'ida ulamwa'utemi 'asa gabugabu 'enaya. Ona'ai'aila, Taunamo wada mataute!

6 “'Eisa nadigega bedinegwa 'adi maisa? Nigeya sinabwana, nadigega toea 'eluwa namo ta manuwa nima 'adi yau. Ta tuga Yaubada geya'abo wate 'ebweuna 'ediyega 'inuwanuwa pupule. 7 Ta 'anabwa'ayoi nigeya sawesawenaya be 'uya'uya wasawa 'ebweu deba 'enaya, Yaubada 'adi yau 'imwalamwalatonidi. 'Enega geya'abo wa'ate'ate sa'ala, manuna 'omi Yaubada 'ina yage sinabwana, ta bedinegwa nigeya yage sinabwana.v1 Md 16:12v5 Ye 4:12v6-7 Lu 12:24

Yesu 'ana emisa be 'ana eyaseyase manudi

(Madiu 10:32-33, 12:32, 10:19-20)

8 “Ta gete wate wada mwalatoi 'ai'aili: 'Eguma yaisigedi manugu tomotai matadiya sida simana, 'abo'agu Tomota Natuna yada simana Tamagu 'ina aniloseyao matadiya. 9 Ta 'abo yaisigedi sieyaseyaseyegu tomota matadiya, 'abo'agu wate ma'etamo Yaubada 'ina aniloseyao matadiya yaeyaseyaseyedi. 10 'Abo'agu Tomota Natuna, be 'abo yaita 'i'awa to'umaliyegu, Yaubada 'iabe ona nina 'ida nuwatau. Ta 'abo yaita Yaluyaluwa Tabuna 'i'awa to'umaliyei, geya'abo sa'i Yaubada 'inuwanuwatau.

11 “Ta 'abo tomota si'au'ewami anuwa tapwalolo 'ediya sabi etalaemi 'inapwanao be toloinao matadiya, geya'abo wa'ate'ate sa'ala nai wanuwanuwa mwa'adega 'idi enaida wae'isa'esa, 12 manuna 'etamo tuta nina nate 'ena Yaluyaluwa Tabuna ma'emi, be tauna 'iabe 'ie'itami to'ase waonae.”v9 Lu 9:26v10 Md 12:23-25,28,31v11-12 Lu 21:12-15

Onasemalimali esaesao manudi

13 Ta boda nidi 'ediyega 'ebweu 'enana 'iapwesa, 'igwae, “Toe'ita, tasigu 'uda eona be tupwana 'ebeloina 'ida 'ebwa'egu, lowa tamamai 'iaseyena.”

14 Ta Yesu tai nina 'ina ona 'ie'isena, 'igwae, “Tai, 'abo'agu nigeya sawesaweguya be yaetoloina 'ami egueguyai manuna.” 15 Ta wate 'ina ona nina 'itubwena ga boda maibo'adi 'ediya 'igwae, “Wada 'ita'i'isimi be geya'abo esaesa nuwami 'i'ewa'ewa, manuna nigeya sawesawenaya be esaesa 'enega yawasimi bobo'ana waloba.”

16 'Enega 'ebe'ita 'i'ebwa'edi onasemalimaliyega, 'igwae, “'Ebweu toesaesa 'ina bagulao sinabwadi ta yaudi ga sesoi sinabwana 'ediyega 'ilobena. 17 'Enega tai nina taunamo 'inuwa edaedadama, ga 'igwae, ‘Sesoi sinabwana ta 'igu anuwa masula nigeya sawesawediya. 'Enega to'ase yaguinuwe? 18 Nai gete nadigega, anuwa masula kadekadelidi yaligeya yauyauledi be auwaudi ta sinabwadi ya'abidi be 'enega masula ta wate 'igu gwegweyao maibo'adi 'ediya yasa'udi, 19 be muliyega ma igu gwausowala sawesaweguya be yaona, yagwae, “'Ebweu toesaesa 'abo'agu. Ni'atu yagibubuna ataya ta 'igu esaesao maibo'ana sawesaweguya yakwala 'eisa simeemai manudi. 'Enega paisewa 'enega yada eyawai'ata ta esi gwausowala namo, manuna ni'atu 'agu 'e'ai be 'agu bwasi maibo'ana sawesaweguya.” 20 Ta Yaubada tai nina 'ena 'igwae, ‘Tai, uwauwayo! Boiboi gete yawasiyo 'ilosa'u, ta gwegwe nidi 'usa'udiya, yaita sana manuna?’ ”

21 Ta Yesu 'ina ona 'ana 'ebe losalowa 'ena 'igwae, “Ona'ai'aila, 'eguma yaita esaesa manuna 'ipaisewa be 'imiya esaesa gwegwe bale'uya 'ediyega ta nigeya galewa 'ana esaesa 'ediyega, tauna uwauwana!”v15 1 Ti 6:9-10v16-19 1 Ti 6:17v19-20 Ye 4:13-15v21 Md 6:19-21

'Atesa'ala manuna

(Madiu 6:25-34, 19-21)

22 'Enega 'ina tononoyao 'ediya 'igwae, “Geya'abo 'imi miya bale'u manuna wanuwanuwa sinabwana, 'ami 'e'ai be 'ami 'oama manudi. 23 Manuna yawasida yage sinabwana maibo'ada 'edaya, ta gwegwe nidi bwala manudi nigeya yage sinabwana.

24 “Gete 'ebweu 'ebe'ita ya'ebwa'emi kaokao manuna, tuta yauna nigeya sida dauna, nai sida sesoi, ta wate nigeya 'idi anuwa masulamo. Kaokao nidi yage gidalidi ta tuwa tuga Yaubada tuta yauna 'adi masula 'i'ebwa'ebwa'edi; ta esi wada nuwa'i'isi 'aene 'omi sinabwami Yaubada 'enaya, 'enega sawesawenaya be 'ie'enimi. 25 Ta 'eisa 'emiyega 'ina nuwenuwega 'ina tuta bale'uya 'igieduduli? Nigeya, aga? 26 Ta ona'ai'aila, 'atesa'ala nigeya wate 'ina lema 'edaya yage gidalina manuna, ta to'ase 'alena wa'ate'ate sa'ala yage sinabwadi manudi.

27 “Ta 'ebweuna wate gete 'ebe'ita, seninao 'idi tabwa manuna wada nuwa edaedadama. Tuta yauna nigeya sida paisewa, ta wate nigeya 'adi 'oama sida guinuwedi. Ta ona'ai'aila, Solomoni 'ana 'oamao be 'ana iyaiyalao 'adi 'ita bobo'adi, ta esi senina 'adi 'ita bobo'ana wawasae. 28 'Enega wanuwanuwa Yaubada 'ina 'ita'i'ita 'emiya manuna. Tauna pwatula 'ieiyalidi senina bobo'adi 'ediyega; batuwa sisenina ta gibwa'i si'oapelu be sigabudi, ta 'omi pwatula wabobo'ana sinedi, 'enega ona'ai'aila 'ami 'oamao 'ida 'ebwa'emi. 'Enega geya'abo 'imi emisa Yaubada 'ena 'ineeneta.

29 “Ta wate geya'abo wanuwanuwa sinabwana nai wa'ate'ate sa'ala masula be bwasi manudi. 30 Me bale'u maibo'adi yage getedi manudi sinuwanuwa, ta to'ase 'imi nuwanuwa Yaubada ni'atu 'isinapudi, nadigega 'ami masula be 'ami bwasi be wate 'ami 'oama. 31 Ta 'ilobwenemi be nugana Yaubada 'ina loina 'ena wada tagwalemi, be 'enega 'ami masula be 'ami 'oama wate 'i'ebwa'emi. 32 Ta 'omi ona'ai'aila Yaubada 'ina sipiyao, 'enega geya'abo wamatamatauta, manuna ni'atu 'iesinuwemi be 'ina 'ebeloina 'ena walulugu.

33 “'Enega 'imi gwegweyao wada egimwaneyedi be mani nidi wada eguyaiyedi togomabeso 'ediya, be 'enega galewaya 'imi esaesa 'ida miyaataya. Esaesa nina galewaya 'imiyami nigeya wate 'ina 'ebe gumwalamo, manuna nigeya 'ebweu wate to'ipwala sena nina 'ena, ta wate nigeya manumanuwa. 34 Ta wada nuwa'i'isi to sena 'ena 'imi esaesa 'imiyami nate 'ena 'imi nuwanuwa sida pili.v24 Sam 147:9; Lu 12:7v27 1 Kin 10:23-25v32 Yo 10:11,27,28

'Inapwana 'ina 'ali'eiyao 'aidi bobo'adi ta 'aidi to'umalidi

(Madiu 24:45-51)

35 “'Enega wada gibubuna 'ai'aila be 'ami 'oamao wada 'ote 'ai'ailidi, ta wate ma imi mayale maemaedanidi ta wayamwayamwa, 36 'atuwa nadigega 'ali'eiyao 'idi 'inapwana siyamwayamwai 'ina ilama ai masulina 'enega manuna. Ta 'abo to tuta 'ena 'iapwesama be 'awa 'ena 'i'aukeke, palupaluna tuga 'awa nina sigigege be 'ilulugu. 37 Ta 'abo matadi pa'alina be sigibugibubudi ta siyamwayamwa be 'ilobadi, 'iabe sida gwausowala sinabwana. Ona'ai'aila 'idi 'inapwana nina 'iabe 'ina 'ali'eiyao nidi 'adi 'oama 'i'ote, ta 'ali'eiyao nidi simiyatowa ta tauna manudi 'ida etopaisewa. 38 Ta wate 'abo 'ina tuta ilama 'enaya 'iso'iso'i be niuniuwanaya nai tomwa uliulitaya 'iapwesama be tuga nadigega 'idi miya nina ta 'ilobadi, 'iabe wate sigwausowala sinabwana.

39 “Ta wate yage 'ebweuna gete wada nuwa'i'isi, 'eguma tonianuwa 'imwalatonina to tuta 'ena to'ipwala 'ilugulugu 'ina anuwaya, 'ida gibubuna 'ai'aila ta 'ida yaweyawe be geya'abo 'ina anuwa 'ibwalebwale. 40 'Enega 'omi wate wada gibubuna 'ai'aila be 'igu tuta ilama manuna wada yamwagu, manuna 'abo'agu Tomota Natuna 'igu ilama 'ana tuta nigeya wamwalamwalatoni.”

41 'Enega Pita 'igwae, “'Inapwana nate 'abo'ama manuma 'uonaona, nai tomota maibo'adi manudi?”

42 'Enega Yesu 'igwae, “Toguinuwa bobo'adi ta sinasinapudi 'idi bubuna gete nadigega, 'abo yaita tauna 'ina 'inapwana 'iesinuwena be anuwa 'ida 'ita'i'isi, be gosenao 'adi masula 'i'ebwa'edi 'asiyata 'ebweuna 'ebweuna 'ediya, 43 ma'etamo 'abo 'inapwana nina 'iila limanama be 'ina toguinuwa nina 'ilobai 'iguiguinuwa palupalu, 'iabe manuna 'igwausowala be 'ena 'ida gwae, 44 ‘'Imu guinuwa maibo'ana bobo'ana, 'enega yage maibo'adi 'adi loina ya'ebwa'eyo be 'uloina.’ 45 Ta esi 'abo toguinuwa nina taunamo 'ena 'iona, 'igwae, ‘'Igu 'inapwana 'etamo 'iso'iso'i, 'enega taugu 'igu nuwanuwa yaguinuwedi.’ 'Enega gosenao nidi me'olotodi be mewainedi 'imutumutudi, ta wate nigeya masula 'ida 'ebwa'ediya, ta taunamo 'i'e'ai ta 'inumanuma, ga 'inuma kabaleya. 46 Ta muliyega 'abo 'inapwana nina 'iaesalutuinama, be ina 'ali'ei 'ina guinuwa to'umalina 'i'italobai, 'iabe anuwega 'ipa'i, be 'enega e'isa to'umalina 'iloba, taudi tologuitoyasa 'idi senaya.

47 “Ta 'eguma yaita 'ina 'inapwana 'ina nuwanuwa 'imwalamwalatoni ta tuga nigeya 'iguiguinuwe, 'iabe loina to'umalina 'iloba. 48 Ta 'abo yaita 'ina 'inapwana 'ina nuwanuwa nigeya 'imwalamwalatoni, ta 'iguinuwa gesi, 'iabe 'ana loina 'iloba, ta nigeya sinabwana. Ta wate nadigega 'abo 'ali'ei 'ana egueguyai sinabwana, 'ilobwenena be 'ina 'inapwana manuna 'ida paisewa sinabwana; ta 'eguma 'ana egueguyai sinabwa wawasae 'ida paisewa sinabwa wawasae.v35-36 Md 25:1-13; Mk 13:32-37v42-44 Md 25:19-21v47 Ye 4:17

Yesu manuna weyala 'iapwesa

(Madiu 10:34-36)

49 “Ta 'abo'agu ni'atu yamai 'aene kaiwe yamu'e bada bale'uya, ta nuwanuwagu 'ilomanini be 'i'a'alata. 50 Ta esi tuta gidalina be bapitaiso to'umalina yaloba, 'enega ma igu 'atesa'ala be 'ana laba bapitaiso nina 'eguya siguinuwe.

51 “Ta mwa'adega? Nai wanuwena 'aene 'igu mai bale'uya 'enega nuwasiwalowa waloba? Nigeya sa'i. Ta esiya 'iabe e'upwa be weyala 'emiya siapwesa. 52 Tuta nina gete 'ediyega be tuta simeemai 'ediya 'iabe susu soladiya weyala siapwesa. Susu nidi soladiya 'eguma nadigega tomota 'adi yau nima, 'iabe soladiyega sitetoi silosaiya siteluwa 'ediya. 53 Ta wate 'abo tama natuna me'olotona 'ena 'ilosaiya 'iabe wate natunana tamana 'ena 'ilosaiya. Nadigega wate sina 'abo 'ilosaiya natuna mewainena 'ena, 'iabe wate tauna sinana 'ilosaiye. Ta wate 'abo waine 'ilosaiya lawana mewainena 'enaya, 'iabe lawanana 'ena 'ie'upwa limana.”v50 Lu 9:22, 2:34

We'iwe'iyaya 'adi mwalatoi manuna

(Madiu 16:2-3, 5:25-26)

54 Ta Yesu wate tomota nidi 'ediya 'iona, “Tuta nina 'abo yalowa gaigaidi wa'itadi wanuwena 'aene 'iabe 'i'u'usana, nate ona'ai'aila. 55 Ta 'abo sena yalasi 'enega yagila 'itowatowama, nate 'enega ni'atu wamwalamwalatoni 'aene selabenaya be ala 'iapwesa, ta to'ase wanuwena nadigega 'ida apwesa. 56 Ona'ai'aila 'omi toguinuwa kabokabo, manuna bale'u 'adi we'iwe'iyayao ni'atu wasinapudi ta esi Yaubada 'ina we'iwe'iyayao nigeya wada nuwa sabwalenidi tuta auwauna gote manudi.

57 “Ta to'ase 'alena ga nigeya waesiesinuwa 'ai'aila be 'eda palupaluna 'enega watautauya?

58 “Ta 'abo 'amu talauwala 'imama be 'i'au'ewayo sabi etalaeyo, 'ilobwenena be tuta nina 'edaya watautauya 'utoo be to'umalina nina ni'atu 'uguinuwena 'ugiepaepalu, be 'enega geya'abo 'amu toetala nina 'i'au'au'ewayo toloina 'enaya, 'abona nai toloina nina tolosaiyao 'iloinedi be deliya sisa'uyo. 59 Ta geya'abo sa'i 'uapweapwesa be 'ana laba 'imu lowaga maibo'ana 'uyotula egumwalidi!”